Medya Organlarından inceleyip öğrenebildiğimiz kadarıyla "AVBEL" Avcılar Belediyesi"nin "Kentsel Dönüşümü hızlandırmak, projelerin doğru, eksiksiz ve zamanında ve Mülk Sahibine en avantajlı (!) şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla kurulmuş bir "İŞTİRAK ŞİRKETİ"dir.

Okuyucuyu bilgilendirmek ve konunun daha kolay anlaşılmasını sağlamak için İştirak Şirketi hakkında kısaca bilgi sunmakta yarar görüyoruz.

5393 sayılı Belediye Kanunu"nun 70.maddesinde "Belediyelerin kendilerine verilen görev ve hizmet alanında ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre şirket kurabilecekleri" düzenlenmiştir.Böylece Belediyeler kendi eliyle yerine getirmek zorunda olmadığı her türlü yetki ve görevi (!) bu şirketler aracılığı ile yerine getirebileceklerdir.

Her ne kadar Belediye Şirketlerinin kuruluşu ile ilgili olarak Anayasada bir düzenleme bulunmasada bu şirketlerin kurulmasının önünde Anayasal bir engel bulunmadığı kabul edilmektedir.

Sonuç olarak; Belediye Şirketlerini "Kimi Yerel Hizmetlerin yürütülmesi amacıyla Belediyeler tarafından kurulan yada yönetiminin elde edilmesi  koşuluyla(!) Belediyelerce ortak olunan bağımsız bütçeli "ÖZEL HUKUK TÜZEL KİŞİLERİ" şeklinde tanımlıyabiliriz. (Alıntı, Fatma Didem Sevgili Gençay). Ancak; Bu Şirketlerin Özel Hukuk Kişilerimi  yoksa Kamu Hukuku Tüzel Kişilerimi olduğu  konusu halen tartışmalıdır.

Bizimde katıldığımız görüş, "Belediye İştiraklarının kuruluşlarının, Türk Ticaret Kanununca düzenlenmiş olmaları hasebiyle "Özel Hukuk  Tüzel Kişileri" olduklarıdır.

Bu genel açıklama ve bilgilendirmeden sonra "Avbel" açık ünvanı ile bilinen "Avbel Kentsel Yapı Tasarım A.Ş." nin hukuki yapısına  bir göz atmakta yarar olduğu kanısındayım. Tanıtımlarda AVBEL in "%100 ü Avcılar Belediyesine ait ve Özel Hukuk Hükümlerine tabi bir KAMU ŞİRKETİ(?) STATÜSÜNDE  olduğu belirtilmektedirki bu açıklama ve tanımlamanın yukarıda izah ettiğimiz her iki görüşlede uyum sağlamadığı açık ve gerçektir. Öncelikle belirtmek gerekirse Hukuksal Mevzuatta "Kamu Şirketi" şeklinde bir tanımlama yada sınıflandırma  mevcut değildir. Bu izahın yada tanımlamanın Bireyler üzerinde "olumlu bir etki Yaratmak" amaçlı olduğu bellidir.

Yine Avbel Şirketi faaliyetlerinin "Arabuluculuk Mevzuatı" yönündende incelenmesi ve değerlendirilmesi  zorunludur.2012 tarihli "Arabuluculuk Yasası" yönünde bir değerlendirme yapıldığında şirket ve faaliyetleri ile ilgili olarak yasaya aykırılık ve keyfiliğe yol açabilecek boşlukların olduğu ortaya çıkmaktadır. Yasaya göre "Arabuluculuk Faaliyeti" münhasıran bir Avukatlık Hizmeti olup en az 5 yıllık mesleki deneyim sahibi Avukat olmak ve Bakanlıkça Lisanslı bir Eğitim Kurumundan teorik ve pratik en az 48 saat eğitim almış olmak  yasa gereğidir. Yine eğitim sonrasında  yapılan sınavda da başarılı olmak gerekmektedir.

Kuruluş amacının iyiniyetinden ve verimlilik amacından şüphemiz olmasada akla gelen bazı soruların cevaplandırılmasının gerektiği bizce tartışmasızdır.

1.- Avbel"in  kuruluş amaçları gözönüne alındığında  bu amaçların iddia edildiği gibi vatandaşın çıkarının azami korunması  doğrultusunda olduğunun kabulü halinde dahi yüzlerce hatta binlerce kentsel dönüşüm sorununun iddia edildiği şeklide çözülebilmesi için yeterli personel, araç gereç vs. temini sağlanmışmıdır, sağlanabilecekmidir?

2.- Vatandaşlara, ilk başvurudan itibaren bu hizmetin kapsamı ve içeriği konusunda yeterli bilgi verilmektemidir, tüm sorunları kapsayacak bir Sözleşme yapılmaktamıdır?

3.- Halen Avbelin kadrosunda kaç hukukçu, kaç teknik eleman ve kaç idari personel görev yapmaktadır?

4.- Ticari uyuşmazlıklarda dava sürecinden önce "Arabulucu" ya gidilmesi bir önkoşul ise bu ön koşul nasıl ve ne şekilde yerine getirilecektir?

5.- Avbelin müdahil olduğu  İşveren-Yüklenici ilişkisinde Yüklenici seçimi nasıl ve hangi ölçülere göre yapılmaktadır?

6.-Halen Kentsel Dönüşüm alanında profesyonel olarak hizmet veren "Hukuksal ve Teknik Danışmanlık Şirket ve Hukuk Bürolarının " varlığı  bir gerçek iken Avbelin "Belediye imajınıda kullanarak" etkinlikte bulunması "Rekabet Yasası" na   aykırılık oluşturmaktamıdır? Bunun hukuksal sonuçları öngörülmüşmüdür?

7.-Daha önceki Makalelerimde açıkladığım gibi 6306 sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası ve ilgili  Yönetmeliğinin amacı  yeni yapılaşmanın "Parsel ve Ada  bazında" gerçekleştirilmesidir. İlçemizin gerek altyapı ve gerekse Sosyal Donatı Alanları vs.konularında büyük sorunlarının olduğu yadsınamaz bir gerçektir.Konuya bu açıdan yaklaşıldığında Avbelin mevcut parsellerin tevhidi ile imar düzenlemelerinin  yapılması konularında bir amacı ve faaliyeti varmıdır. Geçtiğimiz süre içerisindeki uygulamalar gözönüne alındığında ne yazıkki bu konuda olumlu bir şey söylemek halen olanaksızdır.

8.-Avbelin hedeflenen amaç ve faydalarının mevcut Belediye Ünitelerinin takviyesi  ve yeniden organizasyonu ile gerçekleştirilmesinin ne ölçüde rantabl olabileceği hususu bilimsel olarak incelenerek bir mukayese yapılmışmıdır? 

İçinde yaşadığımız çevre ve zaman diliminin en önemli ve yaşamsal sorunu olan Deprem gerçeği bir vakıadır. Hal böyle iken Kentsel Dönüşüm Sorunu ve çözümünün iyiniyetlede olsa "Kamuculuk zihniyetiyle"  dar alanlara sığdırılmasının olası sorunlarını Saygıdeğer Okuyucularımızın ve ilgili Kamu Yetkili ve İlgililerinin takdir ve değerlendirmelerine sunmayı önce bir hukukçu ve sonrada bir Bölge Yaşayanı olarak  görev addediyorum.

                                                                 Av.Şükrü Kaya

                                                                 Kentsel Dönüşüm Hukuku Danışmanı